Umowa rezerwacyjna – co to? W jakim celu się ją zawiera?
Umowa rezerwacyjna to dokument zawierany pomiędzy kupującym a sprzedającym nieruchomość, który zapewnia kupującemu pierwszeństwo w nabyciu lokalu. Z opcji tej najczęściej korzystają ci nabywcy, którzy są zdecydowani na zakup danej nieruchomości, ale z pewnych przyczyn nie mogą tego zrobić od razu.
Celem umowy rezerwacyjnej jest wyrażenie chęci nabycia nieruchomości – czy to z rynku wtórnego, czy to pierwotnego. Najczęściej jej podpisanie poprzedza zawarcie już bardziej sformalizowanego dokumentu – umowy przedwstępnej zakupu lokum lub umowy deweloperskiej.
W przypadku rynku wtórnego umowa rezerwacyjna dotyczy nieruchomości, które są położone w atrakcyjnych lokalizacjach, a jednocześnie wyróżniają się przystępną ceną. Z kolei dokument zawierany z deweloperem ma zapewnić potencjalnemu nabywcy możliwość zakupu lokalu przed innymi zainteresowanymi. Najczęściej dotyczy on nieruchomości o atrakcyjnym układzie pomieszczeń i dogodnej orientacji względem stron świata.
Jak powinna wyglądać umowa rezerwacyjna? Jakich zapisów nie może w niej zabraknąć?
Polskie prawo nie precyzuje, jak powinna wyglądać umowa rezerwacyjna, ani jakie zapisy zawierać. Nie istnieje zatem jedyny słuszny wzór dokumentu, a strony mają swobodę kontraktowania, czyli mogą ułożyć stosunek prawny zgodnie ze swoim uznaniem, przy czym niedopuszczalne jest, aby jego cel lub treść sprzeciwiły się naturze stosunku, kodeksowi cywilnemu lub zasadom współżycia społecznego.
W praktyce wyróżnia się dwa typy umów rezerwacyjnych. Oto one.
- Umowa rezerwacyjna z elementami umowy przedwstępnej. To formalny wstęp do zawarcia kolejnej umowy (np. przedwstępnej lub deweloperskiej). Na podstawie dokumentu strony są uprawnione do dochodzenia swoich roszczeń, jeśli wzajemne zobowiązania nie zostaną wykonane.
- Umowa rezerwacyjna bez elementów umowy przedwstępnej. To deklaracja chęci kupna mieszkania wyrażona przez potencjalnego nabywcę. Za jej złamanie zainteresowany nie ponosi konsekwencji. Może jednak stracić wpłaconą wcześniej zaliczkę.
Żeby dobrze zabezpieczyć swój interes, warto zadbać o to, aby umowa rezerwacyjna zawierała szerokie prawa i obowiązki. Nie może w niej zabraknąć nie tylko danych pozwalających zidentyfikować strony stosunku prawnego, ale również:
- szczegółów transakcji, w tym charakterystyki lokalu,
- czasu trwania rezerwacji i sposobu, w jaki będzie liczony,
- ceny nieruchomości oraz kwoty zaliczki lub zadatku,
- terminu zawarcia umowy przedwstępnej, deweloperskiej lub kupna-sprzedaży,
- oświadczenia właściciela nieruchomości o jej stanie prawnym,
- daty i miejsca zawarcia umowy.
Umowa rezerwacyjna a umowa deweloperska – najważniejsze różnice
Umowę rezerwacyjną najczęściej zawiera się na rynku pierwotnym w celu zarezerwowania atrakcyjnego lokum u dewelopera. Na jej mocy deweloper zobowiązuje się, aby nie oferować danego mieszkania innym kupcom. W zamian otrzymuje ustaloną przez strony kontraktu kwotę. W odróżnieniu od umowy deweloperskiej ma mniej sformalizowany charakter – co do zasady kupujący i sprzedający mogą ją kształtować swobodnie.
Umowa deweloperska natomiast jest bardziej sformalizowana. Jest zawierana w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. W jej przypadku deweloper zobowiązuje się do ustanowienia lub przeniesienia na rzecz kupującego lokal prawa własności po zakończeniu inwestycji deweloperskiej. Nabywca zaś zobowiązuje się, że uiści wymagane świadczenie pieniężne.
Duże zainteresowanie nieruchomościami sprawia, że wiele nabywców chce zarezerwować lokum, jak tylko znajdzie to wymarzone. Dlatego umowa rezerwacyjna to coraz chętniej wykorzystywane narzędzie, zwłaszcza na rynku pierwotnym. Żeby dobrze zabezpieczyć swoje interesy, warto uważnie przyjrzeć się jej zapisom i negocjować opisane warunki.