Akt notarialny kupna-sprzedaży nieruchomości – co to? Czy jest obowiązkowy?
Akt notarialny kupna-sprzedaży nieruchomości to dokument stanowiący pisemne potwierdzenie dokonania czynności kupna-sprzedaży lokum i przeniesienia jego własności ze sprzedawcy na nabywcę. Jest sporządzany przez notariusza, który czuwa nad tym, aby był on poprawny pod względem formalnym, a jego treść wyrażała wolę stron. Czy jednak jego zawarcie to konieczność?
Zgodnie z art. 158 Kodeksu cywilnego (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93) umowa kupna-sprzedaży, która przenosi własność nieruchomości ze sprzedawcy na nabywcę lokum, nie może zostać zawarta w innej formie niż akt notarialny. W przeciwnym razie będzie nieważna. Dotyczy to zarówno transakcji dokonywanych na rynku wtórnym, jak i pierwotnym. Taka forma pozwala zabezpieczyć interesy zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy i wykluczyć ewentualne niejasności.
Sporządzenie aktu notarialnego kupna-sprzedaży nieruchomości poprzedza wyraźne i jasne wyrażenie woli stron, które poświadcza notariusz. Po opracowaniu dokument musi zostać odczytany. Inaczej będzie nieważny. To etap, w którym każda ze stron może wnieść ewentualne zastrzeżenia i poprawić akt notarialny, tak aby jego treść była zgodna z jej wolą.
Zwyczajowo akt notarialny kupna-sprzedaży nieruchomości sporządza się w kancelarii wybranego notariusza. Niemniej w uzasadnionych przypadkach czynność ta może odbyć się w innym miejscu. Wiąże się to jednak z dodatkową opłatą.
Jakie informacje musi zawierać akt notarialny kupna-sprzedaży nieruchomości?
Nie tylko sposób zawarcia aktu notarialnego kupna-sprzedaży nieruchomości jest ściśle sformalizowany i określony przez polskie prawo, ale również jego struktura i treść. Na mocy przepisów ustawy – Prawo o notariacie (Dz. U. 1991 Nr 22 poz. 91), dokument można podzielić na trzy części.
- Część pierwsza. Zawiera informacje o miejscu, dacie i kancelarii notarialnej, w której doszło do sporządzenia aktu notarialnego kupna-sprzedaży nieruchomości, a także dane notariusza, stron transakcji i ewentualnie innych osób obecnych podczas oświadczenia woli.
- Część druga. To zasadnicza część aktu notarialnego kupna-sprzedaży nieruchomości. Zawiera ona właściwą treść oświadczeń woli. Opisane są tu szczegółowe warunki transakcji.
- Część trzecia. Informuje o podatkach, opłacie skarbowej i taksie notarialnej, a także sposobach ich zapłaty.
- Część czwarta (końcowa). W tym miejscu strony transakcji potwierdzają odczytania aktu notarialnego umowy kupna-sprzedaży nieruchomości i składają podpisy, które poświadczają cały dokument. W części tej może znaleźć się również adnotacja, że w trakcie dokonywania czynności prawnej doszło do ujawnienia istotnych okoliczności lub faktów. Na koniec dokument podpisuje notariusz.
Brak wymaganych i istotnych danych dotyczących transakcji kupna-sprzedaży nieruchomości może sprawić, że akt notarialny zostanie unieważniony. Z tego względu należy dostarczyć notariuszowi wszystkie dokumenty niezbędne do sporządzenia dokumentu, a oświadczenie woli składać zgodnie z prawdą.
Co ważne, notariusz może odmówić sporządzenia i podpisania aktu notarialnego kupna-sprzedaży nieruchomości, jeśli ma podejrzenia, że któraś ze stron nie jest w pełni świadoma, czego dotyczy czynność prawna. Jako przedstawiciel zawodu zaufania publicznego nie może bowiem faworyzować żadnego z uczestników spotkania.
Akt notarialny kupna-sprzedaży nieruchomości to dokument, bez którego nie można dokonać czynności przeniesienia własności lokalu ani na rynku pierwotnym, ani na wtórnym. Zabezpiecza on interesy zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy lokum. Nie można go bowiem ani sfałszować, ani zniszczyć, gdyż oryginalny dokument jest przechowywany przez notariusza.